Πώς θα απαντήσουμε στις ερωτήσεις των παιδιών σχετικά με τον πόλεμο;

Τα τελευταία χρόνια δοκιμαζόμαστε αρκετά σε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Κλείσαμε δύο έτη που αντιμετωπίζουμε την πανδημία βιώνοντας περιορισμούς, φόβο και ανασφάλεια για το μέλλον. Πιθανόν να θεωρούσαμε δεδομένη την υγεία μας και ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε ότι τίποτα τελικά δεν είναι δεδομένο. Χάσαμε ανθρώπους και κινδύνεψαν ζωές από έναν αόρατο εχθρό σε μια άνιση μάχη.

Τώρα, χωρίς να έχει περάσει ο κορονοϊός, ήρθε και ο πόλεμος στην Ουκρανία που ενισχύει το φόβο και την ανασφάλεια. Οι φρικιαστικές εικόνες του πολέμου απεικονίζονται στις οθόνες και γίνεται πιο άμεση η πρόσβαση. Από τις πολεμικές εικόνες επηρεάζονται τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά. Τα παιδιά ρωτούν και περιμένουν απαντήσεις από εμάς βιώνοντας αγωνία και φόβο. Πριν όμως απαντήσουμε σε αυτά οφείλουμε να διαχειριστούμε τη δική μας αγωνία. Φυσικά οι απαντήσεις που θα δώσουμε στα ερωτήματά τους διακρίνονται ανάλογα με το αναπτυξιακό τους στάδιο.

Είναι σημαντικό να μην βομβαρδίσουμε το παιδί με πληροφορίες και λεπτομέρειες αλλά να ακούσουμε προσεκτικά τις ερωτήσεις του και να απαντήσουμε αποκλειστικά σε αυτές. Βέβαια, το να έχουμε συνεχώς ανοιχτή την τηλεόραση και να προβάλλονται εικόνες από τον πόλεμο, δεν θα βοηθήσει. Αντίθετα θα ενισχύσει το φόβο. Επομένως περιορίζουμε το χρόνο που προβάλλονται  οι πολεμικές εικόνες καθώς δεν είναι δυνατόν να μην έχουμε καμία επαφή με την πραγματικότητα. Μην ξεχνάτε ότι δεν ξεκινάμε συζήτηση εμείς αλλά περιμένουμε να έρθει το παιδί σε εμάς.

Οι απαντήσεις που δίνουμε περιορίζονται στο τώρα. Τώρα είμαστε ασφαλείς. Δεν έχουμε πόλεμο στη χώρα μας. Ο πόλεμος συμβαίνει μακριά από εμάς και εγώ αυτή τη στιγμή σε προστατεύω  και είμαστε ασφαλείς όλοι. Σίγουρα αποφεύγουμε να πούμε ψέματα ή υπερβολές και να μεταδώσουμε το άγχος και την δική μας ανασφάλεια. Θα βοηθούσε να το συζητήσουμε πρώτα με κάποιον συνομήλικό μας και να μοιραστούμε τα συναισθήματά μας προτού μιλήσουμε με το παιδί. 

Βέβαια, υπάρχει και η περίπτωση που το παιδί ίσως να μην εκφράσει απορία βλέποντας τις ακρότητες του πολέμου. Τότε θα βοηθούσε να ρωτήσουμε εμείς τι σκέφτεται και για ποιο λόγο αισθάνεται φόβο. Αφουγκραζόμαστε το φόβο του παιδιού χωρίς να το αποτρέπουμε να φοβάται. Είναι κάτι φυσιολογικό και αποδεκτό. Πάλι θα απαντήσουμε ειλικρινά και χωρίς να κουκουλώσουμε την πραγματικότητα αλλά δίνοντας πληροφορίες τόσες όσες μπορεί να διαχειριστεί.

Δυστυχώς βιώνουμε άλλη μια κρίση που δοκιμάζει την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Φροντίζουμε να περιοριζόμαστε σε πιο γενικούς όρους και αξίες παρά να ταχθούμε υπέρ κάποιου κράτους. Συζητάμε γενικά για τον πόλεμο και την ειρήνη.

Τόσο ο κορονοϊός όσο και ο πόλεμος εντείνουν το αίσθημα του φόβου και προκαλούν ανασφάλεια στους ανθρώπους. Η ανάγκη για ψυχολογική βοήθεια έχει αυξηθεί. Ο εξωτερικός κίνδυνος που ξεκίνησε με την πανδημία συνεχίζεται με τον πόλεμο και προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Φροντίζουμε τόσο τη δική μας ψυχική υγεία όσο και των παιδιών μας.